یکی از مشکلات عمده ای که بانوان با آن مواجه هستند، چسبندگی رحم می باشد. قبل از بارداری می بایست از سلامت جسمی اطمینان پیدا کرد. چسبندگی رحم باعث مسدود شدن لوله های رحمی و در نتیجه، مشکل در بارداری می شود.
در این مقاله به علائم، تشخیص و درمان چسبندگی رحم می پردازیم. چنانچه دچار چسبندگی رحم می باشید یا می خواهید اطلاعاتی در این حوزه به دست آورید با ما همراه باشید.
وظیفه لوله های رحم، گرفتن تخمک و انتقال آن به داخل رحم است. سلامت این لوله ها، بسیار مهم است زیرا عمل لقاح، داخل این لوله ها انجام می شود و تاثیر مستقیم در باروری زنان دارد. بروز هرگونه اختلال در آن یک مشکل عظیم است که سبب نازایی می شود. با انسداد لوله های رحمی، اسپرم نمی تواند از داخل آن ها عبور کند و سبب ایجاد مشکل در باروری زنان می شود.
شکل و وظایف مربوط به لوله های رحمی
لوله های رحم، دو عدد هستند که به آن ها لوله فالوپ، گفته می شود. این لوله ها از زوایای طرفی قسمت فوقانی به طول 10 سانتی متر خارج شده و در آخر به شکل شیپوری است و روی تخمدان قرار می گیرد.
لوله های رحم 4 بخش است :
- بخش داخل جداری که در ضخامت دیواره رحم است و طول آن یک سانتی متر است.
- محل وصل شدن لوله به رحم که به آن تنگه یا ایسموس می گویند.
- آمپول که بیش از نیمی از لوله را تشکیل داده و لقاح در آن انجام می شود.
- اینفاندیبولوم یا ناحیه شیپوری که عملیات گرفتن تخمک از تخمدان وظیفه آن است .
علائم چسبندگی رحم
زمان بروز چسبندگی رحم، مشخص نیست. ممکن است به مرور و در مدت سالیان دراز یا به صورت ناگهانی مشخص شود. یکی از مهمترین علایم چسبندگی رحم، درد لگنی زیاد در هنگام قاعدگی مخصوصا روزهای آخر است. البته ممکن است در هر زمانی بروز پیدا کند. در هنگام مقاربت جنسی، احیانا وجود خون در ادرار یا مدفوع، لکه بینی پیش از عادت ماهیانه، انقباضات روده ای همراه با درد، علائم ایجاد چسبندگی رحم است .
ایجاد اختلال در قاعدگی از علائم چسبندگی رحم می باشد. زنانی که دچار چسبندگی رحم هستند با قاعدگی های نامنظمی روبرو می شوند که تاریخ مشخص ندارد و موعد آن ها تغییر پیدا می کند.
عوامل بروز چسبندگی
علت های زیادی برای بروز چسبندگی رحم وجود دارد. از مهمترین آن ها می توان عفونت را نام برد. از عوارض عفونت التهاب رحم می باشد. افرادی که دچار عفونت های زیاد و شدید لوله های رحم می شوند، اگر تحت نظر پزشک قرار نگیرند و درمان نشوند، ممکن است دچار نازایی ناشی از چسبندگی رحم شوند.
یکی دیگر از دلایل بروز چسبندگی، جراحی های مختلف از جمله جراحی آپاندیس می باشد. از دیگر جراحی هایی که می تواند باعث چسبندگی رحم شود، عمل فیبروم و کیست تخمدان است. در این شرایط می توان تحت نظر متخصص زنان و زایمان، با انجام روش های مناسب جراحی و استفاده از آنتی بیوتیک از ایجاد چسبندگی و عفونت جلوگیری کرد. همچنین عمل سزارین نیز ممکن باعث پدید آمدن چنین عارضه ای شود اما محل این چسبندگی بیشتر در قسمت مثانه مشاهده می شود. اگر سزارین حتی چند بار ولی به صورت اصولی وتوسط متخصص با مهارت و با تجربه انجام بگیرد چنین مشکلی رخ نمی دهد.
عوارض چسبندگی رحم
هنگام بروز چسبندگی رحم، مهم ترین عوارضی که در بیمار ایجاد می شود موارد ذیل می باشد:
- درد لگنی
- ناباروری
- افزایش احتمال ابتلا به آندیومتریوز
- قاعدگی های دردناک
- سقط جنین مکرر
- اختلال در لانه گزینی
راه های پیشگیری از چسبندگی رحم
اصلی ترین راه برای جلوگیری از چسبندگی رحم که پیامد آن نازایی نیز است این است که پس از دیدن هرگونه عفونت و ترشح سریعا به پزشک مراجعه شود , هر سال چکاپ کامل صورت گیرد .به محض اینکه دچار خارش و سوزش و ترشحات بدبو شدند به پزشک مراجعه کنند . در صورت ازدواج به مدت طولانی از بروز بارداری پیش گیری نکنند زیرا این کار باعث بروز چسبندگی رحم می شود .
تشخیص چسبندگی رحم
چسبندگی رحم را با روش های مختلف می توان تشخیص داد. از مهم ترین روش های تشخیص می توان موارد ذیل را نام برد:
- سونوگرافی
- لاپاراسکوپی
- هیستروسکوپی
- هیستروسالپنوگرام HSG
- بایوپسی آندومتریال
درمان چسبندگی رحم
متخصص زنان و زایمان، بسته به شرایط بیمار و میزان چسبندگی روش های درمانی مختلفی را تجویز می کند که عبارتند از :
- استروژن درمانی : پزشک با تجویز داروهای استروژن خوراکی، به بهبود دیواره رحم کمک می کند. این داروها خاصیت رفع چسبندگی رحم و جلوکیری از بروز مجدد آن ها را دارند.
- هیستروسکوپی : در صورت نازک بودن بافت اسکار، با استفاده از وسیله ای به نام هیستروسکوپ می توان این بافت را برداشت. در این روش، چسبندگی های داخل رحم توسط هیستروسکوپ رفع می شود.
- دارو درمانی : استفاده از داروهای ضد التهاب برای کاهش احتمال ابتلا به چسبندگی رحم و ایجاد عفونت رحمی
- لاپاراسکوپی: برای مشاهده سطح رحم و تشخیص و درمان چسبندگی رحم از لاپاراسکوپی استفاده می شود.
- استفاده از سوند داخل رحمی : به مدت چند روز تا چند هفته، جهت رفع چسبندگی رحم از سوند در داخل رحم استفاده می شود.
عوارض بارداری با چسبندگی رحم
چسبندگی رحم، سبب جلوگیری از تماس اسپرم با تخمک و اختلال در کارکرد دیواره رحم برای لانه گزینی سلول تخم می شود. اگر چسبندگی رحم به موقع درمان نشود باعث مشکلات و عوارض زیادی در بارداری می شود. بارداری هایی که پس از درمان چسبندگی رحم اتفاق می افتند، امکان دارد با زایمان زودرس، سقط جنین، خونریزی و … همراه باشند. احتمال وقوع بارداری موفق بعد از درمان چسبندگی رحم، به شدت و نوع چسبندگی رحم بستگی دارد.
درمان چسبندگی رحم در زنانی که قصد بارداری دارند بسیار مهم می باشد. این عارضه حتما باید تحت نظرپزشک متخصص زنان و زایمان درمان شود.