علل درد لگن در بانوان که در پایین ترین قسمت شکم، بین ناف و کشاله ران به وجود می آید. این درد در بانوان ممکن است علامت گرفتگی در دوران قاعدگی، تخمک گذاری یا مشکل دستگاه گوارش مانند عدم تحمل مواد غذایی و یا مشکلی جدی تر باشد. گاهی اوقات درد لگن نشانگر عفونت یا مشکل سیستم تناسلی یا سایر ارگان های منطقه است. در این مقاله با بهره گیری از تجربیات خانم دکتر مژگان بیک زاده، به 15 علت احتمالی درد لگن در زنان و روش های درمان آن اشاره ای خواهیم داشت. دکتر بیک زاده بهترین متخصص زنان تهران است که تخصص تشخیص انواع بیماری های زنان را دارد.
علل اصلی درد لگن در بانوان
درد و گرفتگی در دوران قاعدگی
یکی از علل درد لگن در خانم ها، درد و گرفتگی قاعدگی است. بیش از نیمی از زنان در دوران قاعدگی خود به مدت یک الی دو روز این درد را تجربه می کنند. گرفتگی قاعدگی معمولاً بلافاصله قبل از شروع پریود رخ می دهد، زیرا رحم منقبض می شود. این درد شبیه به اسپاسم عضلانی است.در این وضعیت استفاده از کمپرس و پد گرم میزان درد را تا حد زیادی کاهش می دهد. همچنین داروهایی مانند ایبوپروفن و ناپروکسن نیز به تسکین درد کمک می کنند البته در موارد شدیدتر پزشک مربوطه می تواند داروهای دیگری نیز تجویز کند.
تخمک گذاری
اگر فرد در دوران چرخه قاعدگی در یک طرف لگن خود احساس درد داشته باشد، ممکن است دچار تخمک گذاری دردناک شده باشد. هنگامی که بدن یک زن تخمک گذاری می کند، تخمدان ها تخمک ها را به همراه مقداری مایع دیگر آزاد می کنند. سپس تخمک به زیر لوله فالوپ و داخل رحم می رود. مایعات پخش شده توسط تخمدان می تواند در ناحیه لگن گسترش یابد و گاهی اوقات باعث تحریک لگن و ایجاد درد شوند. این درد و ناراحتی ممکن است به مدت چند دقیقه یا چند ساعت به طول انجامد اما این درد موقتی است و نیازی به درمان خاصی ندارد.
سیستیت بینابینی
یکی دیگر از علل درد لگن در بانوان فردی التهاب مداوم مثانه را تجربه کند که علت مشخصی نداشته باشد. اصطلاح پزشکی برای این بیماری سیستیت بینابینی است و پزشکان در حال حاضر مطمئن نیستند که چرا این اتفاق می افتد. سیستیت بینابینی می تواند باعث درد لگن و علائمی مانند ادرار دردناک، نیاز به ادرار کردن مکرر و درد در هنگام رابطه جنسی شود. بهترین درمان این نوع درد مدیریت و کنترل علائم است.
عفونت های سیستیت یا مجاری ادراری
سیستیت به التهاب در مثانه به دلیل عفونت باکتریایی گفته می شود. دلیل این اتفاق این است که باکتری های واژن، رکتال یا پوست می تواند وارد مجرای ادرار شده و به سمت مثانه برود. عفونت ادراری عفونتی است که می تواند در هر نقطه از سیستم به وجود آید، در حالی که سیستیت تنها در مثانه رخ می دهد. گفتنی است هر دو این بیماری ها در خانم ها رایج است. این عفونت ها گاهی به خودی خود پاک می شوند اما در غیر این صورت یک دوره کوتاه از آنتی بیوتیک ها تجویز می شود.
عفونت های مقاربتی
از دیگر علل درد لگن می توان به عفونت های مقاربتی مانند سوزاک یا کلامیدیا اشاره کرد. گفتنی است سوزاک در افرادی که از نظر جنسی فعال تر هستند رخ می دهد. در کنار درد لگن، علائم دیگر سوزاک ممکن است شامل ادرار دردناک، خونریزی بین دوره ها و تغییر در ترشحات واژن باشد. در این بیماری کسب آگاهی و شناخت در مورد شریک جنسی برای جلوگیری از بروز و شیوع عفونت از اهمیت بالایی برخوردار است.
بیماری التهابی لگن
بیماری التهابی لگن یک عفونت در رحم است که می تواند به بافت اطراف آن آسیب برساند. این بیماری زمانی به وجود می آید که باکتری های واژن یا دهانه رحم وارد رحم شوند و در آنجا بمانند. این عارضه معمولاً مانند سوزاک یا کلامیدیا است. در این وضعیت فرد ممکن است در کنار درد لگن علائم دیگری از جمله ترشحات غیر طبیعی واژن و خونریزی را هم تجربه کند. لازم به ذکر است که این عارضه ممکن است خطر ناباروری یک زن را افزایش دهد. درمان معمول این بیماری شامل مصرف آنتی بیوتیک برای درمان عفونت باکتریایی است. با این حال آنتی بیوتیک ها نمی توانند زخم را درمان کنند، به همین دلیل دستیابی به درمان زودرس اهمیت زیادی دارد.
آندومتریوز
یکی از مهمترین علل درد لگن در خانم ها، آندومتریوز است. آندومتریوز هنگامی اتفاق می افتد که آندومتر یا بافتی که در داخل رحم قرار دارد در خارج از رحم رشد کند. آندومتریوز ممکن است منبعی از درد مزمن و طولانی مدت لگن در برخی از زنان باشد. هنگامی که دوره قاعدگی شخص شروع می شود، این بافت خارج از رحم به تغییرات هورمونی پاسخ می دهد که ممکن است باعث خونریزی و التهاب در لگن شود.این درد می تواند خفیف یا شدید باشد. همچنین بروز آندومتریوز ممکن است برای برخی از زنان باردار شدن را با دشواری همراه کند.
سندرم روده تحریک پذیر
سندرم روده تحریک پذیر نوعی بیماری روده است که باعث ایجاد درد و علائمی مانند یبوست، اسهال و نفخ می شود. این بیماری با گذشت زمان و پایان دوره قاعدگی از بین می رود و هیچ درمان خاصی برای آن وجود ندارد، بنابراین کنترل و مدیریت علائم از طریق تغییر رژیم غذایی، کاهش سطح استرس و داروها تنها راه حل ممکن است.
التهاب در آپاندیس
آپاندیس یک اندام کوچک در سمت راست و پایین شکم است. عامل بروز این بیماری عفونت است. اگر فرد در این ناحیه احساس درد به همراه علائم دیگری مانند استفراغ و تب را تجربه کند، باید سریعا به پزشک مراجعه کن.د چرا که ممکن است نشانه ای از آپاندیسیت باشد.
سنگ های ادراری
وجود سنگ در مجاری ادراری از جمله نمک، کلسیم و سایر مواد معدنی نیز می تواند منجر به درد و ناراحتی به هنگام ادرار شود. همچنین این مواد معدنی می توانند در مثانه یا کلیه کریستال هایی تشکیل دهند که غالباً باعث ایجاد درد در لگن یا کمر می شوند. این سنگ ها می توانند باعث تغییر رنگ ادرار شود که اغلب آن را به رنگ صورتی یا قرمز مایل به قرمز تبدیل می کند. البته گفتنی است که دفع بعضی از سنگ ها نیازی به درمان ندارند اما عبور از آنها می تواند دردناک باشد. اما در موارد شدید تر ممکن است پزشک داروهایی را برای از بین بردن و شکستن سنگ یا جراحی برای برادشتن آنها توصیه کند.
حاملگی خارج رحمی
حاملگی خارج رحمی هنگامی رخ می دهد که جنین در هر نقطه خارج از رحم لانه گزینی و شروع به رشد کند. در این وضعیت فرد احساس درد بسیار شدید و گرفتگی در یک طرف لگن می کند. علائم دیگر این پدیده شامل حالت تهوع، خونریزی واژن و سرگیجه است. اگر فردی گمان کند بارداری خارج رحم دارد باید فورا مورد مراقبت پزشکی قرار بگیرد.
چسبندگی لگن
چسبندگی یک بافت اسکار است، به این ترتیب که دو بافت که نباید به یکدیگر وصل شوند به هم متصل می شوند. در نتیجه از آنجایی که بدن برای سازگاری با چسبندگی تلاش می کند این امر می تواند منجر به بروز درد شود. بافت اسکار ممکن است به دلیل یک عفونت قدیمی، آندومتریوز یا سایر موارد موجود در منطقه ایجاد شود. چسبندگی لگن ممکن است در برخی خانم ها منجر به درد مزمن لگن شود و همینطور بسته به مکانی که بافت اسکار ظاهر می شود، باعث علائم دیگری نیز می شود. امکان دارد پزشک معالج برای کاهش چسبندگی و تسکین علائم یک روش جراحی کم تهاجم را توصیه و تجویز کند.
کیست تخمدان
کیست تخمدان هنگامی رخ می دهد که تخمدان نتواند تخمک ها را آزاد کند. این پدیده به این علت رخ می دهد که فولیکول نگهدارنده تخمک به طور کامل باز نشود و یا با مایعات بسته شود. هنگامی که این اتفاق می افتد، توده ای به نام کیست در ناحیه شکل می گیرد که باعث ایجاد نفخ، فشار یا درد لگن می شود. البته لازم به ذکر است که بیشتر کیست ها غیر سرطانی هستند و در بسیاری از موارد کیست تخمدان به تنهایی از بین می رود. در بعضی موارد کیست خونریزی می کند یا می ترکد و باعث درد شدید در لگن می شود. پزشکان می توانند کیست تخمدان را با استفاده از سونوگرافی تشخیص دهند و بدون جراحی آن را درمان کنند.
فیبروم رحمی
یکی از علل درد لگن فیبروم ها هستند که به صورت توده های عضلانی و فیبری داخل رحم تشکیل می شوند. در حالی که این توده ها غیر سرطانی هستند می توانند باعث احساس درد شود. همچنین آنها می توانند باعث ایجاد ناراحتی در لگن، کمر و درد به هنگام رابطه جنسی شوند. گاهی فیبروم ها با خونریزی بیش از حد یا گرفتگی در هنگام قاعدگی همراه می شوند. برخی از فیبروم ها نیازی به درمان ندارند اما در مواقع شدید پزشک می تواند از طریق دارو، روش های غیر تهاجمی و یا جراحی بیمار را درمان کند.
تومور
در موارد نادر رشد توده های بدخیم در دستگاه تولید مثل، دستگاه ادراری یا دستگاه گوارش ممکن است دلیل درد در لگن باشد. بسته به جایی که ظاهر می شود، می تواند باعث ایجاد علائم دیگری نیز شود. برای شناسایی تومور، پزشکان نیاز به انجام ارزیابی دقیق با استفاده از آزمایش خون و تصویربرداری دارند. پس از تشخیص مسئله، درمان های احتمالی توسط متخصص به بیمار توصیه می شود.
کلام پایانی
چنانچه ملاحظه کردید احساس درد در ناحیه لگن علل بسیار گوناگونی دارد که تنها توسط فرد متخصص قابل تشخیص و درمان است، بنابراین فرد در صورت احساس هرکدام از علائم و نشانه های ذکر شده باید در اسرع وقت به پزشک مربوطه مراجعه کند و از علت آن با خبر شود.همچنین گفتنی است احساس درد در این ناحیه در بسیاری از موارد ناشی از عوامل طبیعی در بدن و موقتی است.